Το χρέος, το κράτος και οι «ξένοι»

192 χρόνια ανεξαρτησίας, μερικές χρεοκοπίες, κηδεμονίες και αναδιαρθρώσεις χρέους, μας δίδαξαν τίποτα;

Τέλος πάντων, ορκίζομαι εις Σε,
ω Ιερά πλην τρισαθλία Πατρίς!

Εάν κάτι απέτυχε σ´αυτή την χώρα είναι ο κρατικοδίαιτος καταναλωτισμός. Το πελατειακό σύστημα νομής της εξουσίας με αντάλλαγμα τις παροχές σε κοινωνικές και συντεχνιακές ομάδες στο όνομα της συναίνεσης.

Οι πολίτες μιας κοινωνίας πληρώνουν στο κράτος φόρους ώστε το κράτος να παρέχει στους πολίτες κοινωφελείς υπηρεσίες. Στις σοσιαλδημοκρατικές κοινωνίες το κράτος αναδιανέμει τα εισοδήματα μέσω των κοινωνικών παροχών από τους έχοντες (μέσω των φόρων) στους δικαίως ή αδίκως μη έχοντες και στους αδυνάτους. (και καλά κάνει και έτσι πρέπει)
Το σύνολο αυτών των παροχών συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών που πληρώνει το κράτος και των δημόσιων επενδύσεων αποτελούν τα έξοδα του προϋπολογισμού και οι φόροι, οι ασφαλιστικές εισφορές και κάθε πρόσοδος από δημόσιο περιουσιακό στοιχείο τα έσοδα. Εφόσον αυτά εξισώνονται δεν προκύπτει έλλειμμα και άρα ανάγκη δανεισμού. Εάν συστηματικά οι δαπάνες ξεπερνούν τα έσοδα, τότε το κράτος προσφεύγει σε δανεισμό για να καλύψει την διαφορά. Όταν το κράτος δανείζεται οι φορολογούμενοι αναλαμβάνουν μεγαλύτερα βάρη στο μέλλον (μέσω της φορολογίας).

Όταν το χρέος φτάσει σε τέτοιο επίπεδο ώστε οι πιθανοί δανειστές να μην είναι πλέον διατεθειμένοι να δανείσουν το κράτος, τότε το κράτος μπορεί να κάνει τα εξής: α) να αυξήσει την φορολογία για να μπορέσει να καλύψει τα νέα ελλείμματά του και το κόστος του δανεισμού που έχει ήδη αναλάβει, β) να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία ώστε να μειώσει ισόποσα το χρέος του, τόσο ώστε να ξανανοίξουν οι αγορές κεφαλαίων (να μπορεί δηλαδή να ξαναδανειστεί) ή γ) να σταματήσει να αποπληρώνει το χρέος που έχει συσσωρεύσει αλλά και δ) να περιορίσει άμεσα τα ελλείμματά του γιατί απλά δεν θα μπορεί πλέον να τα χρηματοδοτεί.

Το Ελληνικό δημόσιο βρέθηκε αναγκασμένο να κάνει τα (γ) & (δ) εφόσον κάποια στιγμή έκλεισαν οι αγορές. Όσο για το (β) ούτε που το αγγίξαμε. Αντί όμως να περικόψει άμεσα τα έξοδα κατά 20-30% (μέσα σε μια μέρα), ανέλαβαν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι (η Τρόικα) να μας χρηματοδοτήσουν ώστε να περιορίσουμε τα ελλείμματα αυτά σταδιακά με ρυθμό 4-5% τον χρόνο ώστε να σταματήσει κάποτε η αιμορραγία και να αρχίσει επίσης η αντιστροφή της διόγκωσης του συσσωρευμένου χρέους. Ταυτόχρονα άρχισε μία σταδιακή αναδιάρθρωση του χρέους αυτού με κούρεμα των ιδιωτών δανειστών αρχικά (των τραπεζών και των άλλων επενδυτών, θεσμικών ή μικροϊδιωτών) και έπεται η συνέχεια.

Αυτό που έχουμε ξεχάσει είναι ότι την άνοιξη του 2010 υπήρχαν μόνο δύο επιλογές. Εφόσον δεν βρίσκαμε αυτή την γέφυρα θα έπρεπε να κηρύξουμε στάση πληρωμών, να προβούμε σε μονομερή αναδιάρθρωση του χρέους με κούρεμα τουλάχιστον 30% ή και περισσότερο και να περικόψουμε άμεσα τα έξοδα του προϋπολογισμού κατά 20 με 30% (έλλειμμα 12-15% του τότε ΑΕΠ). Αυτό θα προκαλούσε σημαντικές τριβές στο ευρωσύστημα με αποτέλεσμα την έξοδό μας από το ευρώ (και ίσως και από την ΕΕ ως «rogue State»). Η έξοδος θα γινόταν (εάν ήταν εφικτό που δεν ήταν αλλά ως υπόθεση εργασίας) για να κινηθεί κάπως η οικονομία με την κυκλοφορία ενός νέου νομίσματος. Η πτώση του ΑΕΠ θα ήταν δραματική μέσα σε ένα χρόνο ενώ η άμεση μείωση δαπανών για να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός θα απαιτούσε μειώσεις μισθών και απολύσεις έως και 400,000 δημοσίων υπαλλήλων ή αμειβόμενων από δημόσια έσοδα (σε ΜΚΟ, ΟΤΑ, κλπ) μέσα σε ελάχιστο διάστημα με ότι αυτό θα σήμαινε για το όποιο κοινωνικό κράτος, την ασφάλεια/άμυνα, κλπ.. Εναλλακτικά την μείωση των αμοιβών κατά τουλάχιστον 50%.
Από εκεί και πέρα, εφόσον δεν σκοτωνόμασταν μεταξύ μας θα έπρεπε να κινηθούμε με ένα σχέδιο ανάγκης για την ανασυγκρότηση της οικονομίας και της κοινωνίας με πιθανή την κλήση του IMF για τεχνογνωσία. Θα ήμασταν δε όχι μόνο το μαύρο πρόβατο παγκοσμίως αλλά οι τελευταίοι των τελευταίων για χρόνια ή δεκαετίες. Σε μια ανάλυσή μου με βάση τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας υπολόγισα ότι ακόμα και κάτω από τα πιο ευνοϊκά σενάρια η «ύφεση» μέσω της υποτίμησης της «νέας νομισματικής μονάδας» θα ήταν της τάξης του 40-50% (μέσα σε ένα χρόνο) σε όρους αγοραστικής αξίας.

Αυτό που ζούμε σήμερα είναι η σταδιακή προσαρμογή που αφού δεν έγινε μέσα σε μια νύχτα, καταστρέφει και κατατρώει ότι υγειές υπήρχε δημιουργώντας πολλαπλάσια ανεργία στον ιδιωτικό τομέα (+800,000 άνεργοι από το 2009) και ύφεση συγκρίσιμη μόνο με την Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του '30 στην Αμερική. Και ενώ σχεδόν το σύνολο των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα υπο-λειτουργεί και/ή υπο-αμοίβεται. Κάπου έχουμε κάνει ένα λάθος και το μνημόνιο ελάχιστα έχει συνεισφέρει στο λάθος αυτό. Κυρίως μέσω της αποφυγής ανάληψης της ευθύνης.

Το βασικό λάθος είναι ότι αντί να επικεντρωθούμε στην λύση του Ελληνικού προβλήματος προσπαθήσαμε να το πλασάρουμε ως πρόβλημα του Ευρώ και του συστήματος και να αφήσουμε την πρωτοβουλία στους άλλους, τους «ξένους». Οι ξένοι δεν είναι ούτε φίλοι, ούτε εχθροί. Είναι απλά ξένοι και έχουν τα δικά τους συμφέροντα έλεγαν κάποιοι Φιλικοί λίγο πριν την Επανάσταση σχετικά με το εάν θα βοηθήσουν ή όχι η ξένες δυνάμεις τον «ξεσηκωμό». Ε, 192 χρόνια μετά δεν έχουμε μάθει τίποτα!

Αυτοί μας βοήθησαν, αφού πρώτα κέρδισαν χρόνο για να προετοιμαστούν και τώρα "σκάσε και κολύμπα"!