Βασικές Γνώσεις Χρηματοοικονομίας 101

Τράπεζες

Ήρθε η ώρα λοιπόν να μάθουμε τι ακριβώς είναι μία τράπεζα. Η τράπεζα εμπορεύεται χρήματα. Συγκεντρώνει αποταμιεύσεις και χρηματοδοτεί επενδύσεις (κατά προτίμηση παραγωγικές), χορηγεί βραχυπρόθεσμα κεφάλαια σε επιχειρήσεις, χρηματοδοτεί την αγορά ακινήτων (ενυπόθηκων δάνεια) και την κατανάλωση, σπουδές, κλπ ιδιωτών.
Δευτερευόντως, διαχειρίζεται στην δευτερογενή αγορά τα διαθέσιμά της με σκοπό την αντιστάθμιση κινδύνων (από τις θέσεις των πελατών της - χαρτοφυλακίου χορηγήσεων) ή την εκμετάλλευση ευκαιριών στις αγορές χρήματος, συναλλάγματος και ομολόγων. Οι τράπεζες συνήθως αποφεύγουν στις κινήσεις τους αυτές τον μέσο-μακροπρόθεσμο κίνδυνο. Η ισορροπία των κινήσεων αυτών αποτελεί την καθημερινή ενασχόληση του ALCO, assets and liabilities committee.

Μάθημα πρώτο. Όλες οι τράπεζες δεν είναι το ίδιο καλές. Όπως σε κάθε άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα, υπάρχουν οι σοβαροί, οι λιγότερο σοβαροί και οι αετονύχηδες τραπεζίτες.
Παρένθεση: Τραπεζίτης είναι αυτός που συνεισφέρει δικά του κεφάλαια στην τράπεζα (βασικοί μέτοχοι) και συμμετέχει στην διαμόρφωση της πολιτικής της τράπεζας, τα εκτελεστικά μέλη του ΔΣ και στην πιο σύγχρονη εκδοχή οι διοικούντες και το εκτελεστικό συμβούλιο. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι οι υπάλληλοι των καταταστημάτων, οι διευθυντές τους και τα άλλα στελέχη ή οι εργαζόμενοι γενικώς καθώς και το πλήθος των μικρομετόχων (επενδυτών) που συμπληρώνουν το μετοχικό κεφάλαιο.

Μάθημα δεύτερο. Οι τράπεζες που δίνουν μεγαλύτερα επιτόκια στις καταθέσεις τρέχουν χαρτοφυλάκια με μεγαλύτερους κινδύνους ή διαχειρίζονται τα διαθέσιμά τους σε αγορές με μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους και άρα κίνδυνο.

Μάθημα τρίτο. Ο καταθέτης αναλαμβάνει κίνδυνο δανείζοντας χρήματα στην τράπεζα. Σε περίπτωση χρεοκοπίας της τράπεζας, πρώτα χάνονται τα ίδια κεφάλαια (μέτοχοι), μετά οι διάφορες κατηγορίες ομολογιούχων δανειστών και τέλος οι καταθέσεις.
Η πιστοληπτική αξιολόγηση κάθε τράπεζας υποδηλώνει τον βαθμό κινδύνου που αναλαμβάνει ο καταθέτης.

Συμπέρασμα(τα): Το ότι οι τράπεζες δεν πέφτουν έξω δεν είναι ασφαλής τρόπος διαχείρισης των αποταμιεύσεών μας όπως και το ότι η γη δεν χάνει την αξία της.
Όταν ζητάς και πέρνεις καλύτερο επιτόκιο, υπάρχει λόγος, γι αυτο μην χαίρεσαι!
Όταν τα επιτόκια αυξάνουν αυτό σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη ρευστότητας και άρα το χρήμα ακριβαίνει.

Επιμύθιο: Οι τράπεζες δεν είναι Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί. Όμως ταυτόχρονα οι τράπεζες δεν είναι και η κορυφή της πυραμίδας στην ανάληψη κινδύνου αλλά η βάση.
Σε περιόδους κρίσης αυτό αντιστρέφεται όπως ακριβώς ένα τάνκερ μπορεί να μην είναι πιο γρήγορο από ένα ταχύπλοο αλλά δεν σταματά και εύκολα και έτσι υπό προϋποθέσεις ξωκείλει.