Μεταρρύθμιση και Λαϊκισμός. Σκέψεις και προβληματισμός.

Όταν η μετακίνηση (κινητικότητα) ανάγεται σε μέγα-μεταρρυθμιστικό επίτευγμα (όχι το γεγονός – αλλά ο στόχος), είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να έχουμε σοβαρές ελπίδες! Γιατί η μετακίνηση ενός άχρηστου = άχρηστη, ενώ η μετακίνηση ενός ικανού = τουλάχιστον απώλεια μέχρι να επιτύχει ένα βαθμό επάρκειας στα νέα του καθήκοντα ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος της αναπλήρωσης. Σε κάθε περίπτωση, η αναμφίβολα απαραίτητη κινητικότητα (με σεβασμό στις ανθρώπινες διαστάσεις του θέματος αλλά όχι με τη επικυριαρχία τους) είναι ένα εργαλείο και όχι ο στόχος της μεταρρύθμισης.

Ο δε στόχος της μείωσης του κόστους λειτουργίας του δημοσίου δεν είναι μεταρρύθμιση αλλά κοινή λογική, λογιστική. Είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να έχεις έναν δημόσιο τομέα και τις απαραίτητες κοινωνικές παροχές προς τους αδυνάτους. Το «μέτρον άριστον» είναι το εφικτό.

Είναι άλλο το όραμα (προς τα πού θα ήθελες να πας) και άλλο η πραγματικότητα του τι μπορείς να έχεις σήμερα. Το πλάνο, αυτό που κανείς δεν έχει αλλά και δεν νοιάζεται να φτιάξει, είναι το σχέδιο για το πώς θα πας από το πραγματικό σήμερα στο οραματικό αύριο. Δεν υπάρχουν αυτόματα! Ούτε με λαϊκή κυριαρχία, ούτε μόνο με την λαϊκή βούληση δεν γίνεται αυτό.

Λαϊκισμός είναι να απευθύνεσαι στο συναίσθημα των ανθρώπων και να προτάσεις το ειδικό συμφέρον στο γενικό. Να το αποκαλείς Λαϊκό ενώ είναι μόνο συνδικαλιστικό ή έστω μίκρο-ταξικό (αφορά τους λίγους). Ακόμα και αν αυτοί οι «λίγοι» είναι πολλοί (δ/υ, και όλοι οι αμειβόμενοι από τον κρατικό προϋπολογισμό ασχέτου σχέσεως εργασίας) πάλι δεν είναι το σύνολο, η κοινωνία. Λαϊκισμός είναι επίσης το δίνεις υποσχέσεις για την θεραπεία φανταστικών αδικιών. «Το λεξικό ορίζει το λαϊκισμό ως μια πολιτική φιλοσοφία που υποστηρίζει τα λαϊκά δικαιώματα και τη λαϊκή κυριαρχία, συνήθως απέναντι σε μια προνομιούχα άρχουσα τάξη» γράφει ο Άλαν Γκρίνσπαν (πρώην πρόεδρος της FED) στο βιβλίο του «Η εποχή των αναταράξεων» (εκδόσεις Ωκεανίδα). Δυστυχώς, ο ορισμός είναι καλύτερος από την πρακτική!

Αντίθετα, μεταρρύθμιση είναι το σύνολο των αναγκαίων αλλαγών, τα προαπαιτούμενα, για να μπορούμε να πάμε από το πραγματικό σήμερα στο οραματικό αύριο. Είναι αλήθεια ότι ο καθένας μας μπορεί να έχει ένα διαφορετικό όραμα ή έτσι να νομίζει.

Η «αλλαγή» είναι σύνθημα, όχι όραμα. Η μείωση της γραφειοκρατίας και η αποϋλοποίηση της σχέσης πολίτη, κράτους (μία πηγή της διαφθοράς) είναι ένα μεταρρυθμιστικό όραμα. Η απόλυση «τόσων» χιλιάδων δ/υ, κλπ δεν είναι ούτε όραμα, ούτε μεταρρύθμιση. Είναι όμως ένα απαραίτητο μέτρο για την επανεκκίνηση της οικονομίας καθώς το βάρος των ελλειμμάτων (λόγω του κόστους λειτουργίας του δημοσίου) δεν επιτρέπει την μείωση της φορολογίας και άρα την όποια επιχειρηματικότητα και ανάπτυξη.

Ανάπτυξη δεν είναι η κολεκτιβοποίηση της παραγωγής. Ανάπτυξη είναι η αύξηση του εθνικού πλούτου. Αυτό στην ολοένα και πιο αλληλοεξαρτούμενη οικουμενική πραγματικότητα συνεπάγεται την συνεχή βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς σου στις επιμέρους αγορές. Είναι άλλο η εσωτερική επάρκεια εφόσον την έχεις και άλλο η ανάπτυξη. Δυστυχώς ο όρος «ανάπτυξη» έχει υποστεί πολιτική κακοποίηση από τους λαϊκιστές (και όχι μόνο).

«Κατά τη γνώμη μου» λέει ο πρώην τραπεζίτης και σημαίνον οικονομολόγος «ο οικονομικός λαϊκισμός είναι μια αντίδραση ενός εξαθλιωμένου λαού σε μια αποτυχημένη κοινωνία, μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από μια κοινωνική άρχουσα τάξη που θεωρείται τάξη των καταπιεστών. Υπό καθεστώς οικονομικού λαϊκισμού, η κυβέρνηση ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των λαϊκών στρωμάτων αγνοώντας παντελώς τόσο τα ατομικά δικαιώματα όσο και την οικονομική πραγματικότητα του πώς ο πλούτος ενός έθνους μπορεί να αυξηθεί ή ακόμη να διατηρηθεί στο ίδιο επίπεδο. Με άλλα λόγια, οι αρνητικές οικονομικές συνέπειες των χρησιμοποιούμενων μεθόδων αγνοούνται, είτε εκούσια είτε κατ’ ανάγκην.»

«Ο οικονομικός λαϊκισμός δίνει μεγάλες υποσχέσεις, χωρίς να σκέφτεται πώς θα τις χρηματοδοτήσει. Πολύ συχνά η προσπάθεια υλοποίησης των υποσχέσεων απολήγει σε δημοσιονομική στενότητα, η οποία καθιστά αδύνατο το δανεισμό από τον ιδιωτικό τομέα ή από ξένους επενδυτές. Αυτό σχεδόν πάντα οδηγεί στην εξάρτηση από την Κεντρική Τράπεζα, η οποία καλείται να παίξει το ρόλο του ταμία. Η απαίτηση από μια κεντρική τράπεζα να τυπώσει χρήμα για να αυξήσει την αγοραστική δύναμη της κυβέρνησης οδηγεί κατά κανόνα σε πληθωριστική χιονοστιβάδα. Τα αποτελέσματα που βλέπουμε στην ιστορία είναι κατά κανόνα … σοβαρή απειλή για τον κοινωνικό ιστό των κοινωνιών τους.»

Ο λαϊκισμός έφερε την Ελλάδα εδώ με κύριους εκφραστές του τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Καραμανλή. Όχι ότι όλο το πολιτικό σύστημα δεν συνέπλευσε. Ακόμα και το ΚΚΕ, για να κερδίσει σε απήχηση, ξεχείλωσε την ταξική του βάση (προλεταριάτο) συμπεριλαμβάνοντας μικρομεσαίους επιχειρηματίες και επιχειρήσεις και «προσλαμβάνοντας» αβανταδόρους πολιτευτές (βλ. Λ. Κανέλλη) για προβολή.

Σήμερα, η παταγώδης αποτυχία και η εν τέλει χρεοκοπία του οικονομικού λαϊκισμού «αλλά ελληνικά» (κάτι μεταξύ Λατινικής Αμερικής και πρώην Ανατολικού μπλοκ) καθιστά την μεταρρύθμιση μονόδρομο. Μόνο που την μεταρρύθμιση την επαγγέλλονται όλοι. Και οι λαϊκιστές της δεξιάς και της αριστεράς. Ουέ και αλίμονο!